Ciąża bliźniacza - porady i zagrożenia

Wieloraczki to niewątpliwe wyzwanie dla mam. Oto kilka wskazówek, jak sobie poradzić i... nie zwariować :)

Liczba mnogich ciąż w ostatnich latach znacząco wzrosła, dzieje się tak, ponieważ leki na niepłodność stymulują pracę jajników po okresie stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Stymulacja jajników powoduje uwolnienie więcej niż jednego jajeczka, które mogą zostać zapłodnione, dlatego też bliźnięta będą musiały podzielić się miejscem w Twoim łonie.

Prawdopodobieństwo wystąpienia ciąży bliźniaczej

Szansa na ciążę bliźniaczą zależy od kilku czynników. W populacji europejskiej ciąże bliźniacze występują średnio raz na 80–100 porodów. Częstotliwość ta wzrasta w przypadku stosowania metod wspomaganego rozrodu: stymulacji owulacji czy zapłodnienia in vitro. Wiek matki (powyżej 35 lat), wysoki poziom FSH oraz wcześniejsze ciąże również zwiększają szanse na ciążę mnogą. Dziedziczenie odgrywa rolę w przypadku bliźniąt dwujajowych – jeśli w rodzinie występowały takie ciąże, potencjalne prawdopodobieństwo jest większe. Co ciekawe pochodzenie ma znaczenie – najwyższy odsetek ciąż bliźniaczych obserwuje się u Afroamerykanek, a najniższy u Azjatek.

Co wyróżnia ciąże mnogie?

Ciąża mnoga należy do grupy podwyższonego ryzyka, gdyż wszystko jest w jej przypadku większe - rozmiar, waga, ilość płynu owodniowego, zmęczenie, a poruszanie się może sprawiać Ci trudność. Donoszenie bliźniaczej ciąży wymaga od mamy o wiele więcej wysiłku. Poniżej znajdziesz potencjalne zagrożenia w bliźniaczej ciąży. 

Ciąża bliźniacza może występować w dwóch głównych typach: ciąża bliźniacza dwukosmówkowa, w której każdy z płodów ma osobne łożysko i worek owodniowy, oraz ciąża bliźniacza jednokosmówkowa jednoowodniowa, gdzie płody dzielą zarówno łożysko, jak i worek owodniowy. Typ kosmówkowości jest kluczowy dla oceny ryzyka powikłań – ciąża jednokosmówkowa jednoowodniowa jest bardziej wymagająca pod względem monitorowania i opieki medycznej. 

Diagnostyka ciąży bliźniaczej

Diagnostyka ciąż mnogich odbywa się zazwyczaj podczas badania USG w pierwszym trymestrze. Ważne jest określenie liczby kosmówek i owodni, co pozwala na właściwą klasyfikację ciąży (dwukosmówkowa lub jednokosmówkowa). Regularne badania kontrolne są niezbędne do monitorowania rozwoju płodów oraz wykrywania ewentualnych powikłań.

BMI w ciąży bliźniaczej

Kontrola masy ciała podczas ciąży bliźniaczej jest niezwykle istotna. Zalecenia dotyczące przyrostu wagi w przypadku ciąż mnogich różnią się od tych dla ciąż pojedynczych – kobiety powinny przybrać od 16 do 20 kg w zależności od ich wyjściowego BMI przed ciążą. Zbyt niski lub zbyt wysoki przyrost masy ciała zwiększa ryzyko powikłań zarówno dla matki, jak i dla dzieci.

Niedobory witamin i minerałów na każdym etapie ciąży - od planowania aż po poród oraz karmienie piersią są bardzo niebezpieczne. Aby ustrzec się przed groźnymi deficytami skorzystaj z naszego wsparcia — poradnika. Dowiedz się: jak wybrać suplementy w ciąży?

Powikłania ciąży bliźniaczej

Ciąża bliźniacza wiąże się z większym ryzykiem powikłań niż ciąża pojedyncza. Najczęściej występujące problemy to:

• Stan przedrzucawkowy – wyższe ryzyko nadciśnienia i obrzęków. Kobiety będące w ciąży bliźniaczej są bardziej narażone na wzrost ciśnienia krwi. W wyniku wytężonej pracy narządów po 35. tygodniu ciąży istnieje wysokie ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Metabolizm jest spowolniony, a w wyniku zatrzymania płynów w organizmie pojawia się obrzęk (opuchlizna).
  W najgorszym przypadku koniecznie będzie przyspieszenie rozwiązania.
• TTTS (Twin-to-Twin Transfusion Syndrome) – zespół przetaczania krwi między płodami w ciążach jednokosmówkowych. Bez leczenia TTTS często kończy się śmiercią jednego lub obu płodów i jest związane z ryzykiem przedwczesnego porodu, uszkodzeń mózgu oraz innych poważnych komplikacji zdrowotnych.
• IUGR (wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu) – jeden lub oba płody mogą rozwijać się wolniej niż oczekiwano.
• Wcześniactwo – większość ciąż bliźniaczych kończy się przed 37. tygodniem. Wcześniactwo jest bardzo częste w przypadku ciąży mnogiej. Po 28. tygodniu ciąży każdy następny tydzień traktuj jako bonus dla zdrowia Twojego dziecka. Kobietom, które odczuwają silne skurcze Braxtona-Hicksa (zwane po prostu skurczami), zalecany jest odpoczynek i jeszcze raz odpoczynek.
• Uciskanie. Zbyt mocno rozciągnięta macica uciska żołądek, przeponę, płuca, pęcherz moczowy oraz jelita. Z tego powodu każdy z narządów wewnętrznych manifestuje odczuwany dyskomfort, który z kolei może objawiać się dusznościami, zgagą, zaparciami, zespołem jelita drażliwego czy hemoroidami.

Poród - czego możesz się spodziewać?

W przypadku ciąży mnogiej poród naturalny jest rzadkością, ponieważ lekarze i położne chcą uniknąć wszelkich możliwych komplikacji. Poród naturalny może zakończyć ciążę, która przebiegała bez powikłań lub jeśli wcześniej rodziłaś w ten sposób. Konieczne również jest prawidłowe ułożenie się dziecka główką w dół z brodą przyciśniętą do klatki piersiowej.

Poród naturalny przy ciąży bliźniaczej jest uzależniony od dobrego stanu zdrowia mamy oraz stopnia rozwoju prenatalnego dziecka w dniu porodu. Bliźnięta czy trojaczki muszą osiągnąć kompromis i ustalić kolejność przyjścia na świat, dzieci walczą o palmę pierwszeństwa. Przedłużający się poród może wywołać stres. Dlatego też możesz spodziewać się rozwiązania w wyniku cesarskiego cięcia. Wykonanie znieczulenia zewnątrzoponowego w pozycji siedzącej może być trudne ze względu na powiększoną macicę. Najczęściej znieczulenie zewnątrzoponowe wykonuje się, gdy kobieta leży na boku.

W przypadku ciąż dwukosmówkowych poród naturalny może być rozważany, ale zazwyczaj tylko w przypadku, gdy oba płody są ułożone główką w dół. W ciążach jednokosmówkowych jednoowodniowych cesarskie cięcie jest standardem ze względu na ryzyko splątania pępowin.

Okrutna rzeczywistość

Pary spodziewające się więcej niż jednego dziecka na raz mają romantyczne wyobrażenie o posiadaniu gromadki uroczych bobasów. Jednak tak naprawdę to ciężka praca. Dzieci potrzebują dużo uwagi, a kiedy masz mało czasu, może być to trudne. Każde dziecko traktuj indywidualnie. Wraz z wiekiem Twoje dzieci będą miały inne upodobania, ulubione potrawy czy pozycję, w której będą spały. Rozwój fizyczny i emocjonalny każdego z nich będzie przebiegał w niezależny sposób. Prawdopodobnie w różnym wieku zaczną ząbkować, korzystać z nocnika czy chodzić. Pary muszą efektywnie współpracować w kwestii opieki na dziećmi, bo zawsze znajdzie się dziecko (lub dwoje) do przytulenia. Rodzicielstwo to gra zespołowa. Dzieci również uczą się, że należy się dzielić z innymi, rodzice natomiast uczą się sprawiedliwego dzielenia, a wszyscy błyskawicznie stajecie się wspaniałą rodziną.

Gdzie znaleźć pomocną dłoń, która zapewni chwilę wytchnienia?

Nie wstydź się poprosić o pomoc. Dyskretnie daj do zrozumienia rodzinie i znajomym, że potrzebujesz chwili wytchnienia i bezpłatnej opiekunki. Każdy potrzebuje chwili dla siebie.

Porady

• Przede wszystkim odpoczywaj, odpoczynek korzystnie wpływa na donoszenie ciąży. Relaksuj się kilka razy dziennie przez około pół godziny. Ułóż się wtedy na lewym boku, gdyż w tej pozycji wzrasta przepływ krwi do macicy, a wraz z krwią - do dziecka dociera tlen i substancje odżywcze. Bardziej intensywnie pracują również nerki, które wydalają nadmiar wody z organizmu.
• Ogranicz spożycie soli, co pozwoli Ci zminimalizować opuchliznę.
• Pij osiem szklanek wody dziennie. Podobnie jak odpoczynek, jest to znakomity sposób na oczyszczenie organizmu ze zbędnych substancji przemiany materii.
• Wzbogać swoją dietę o dobre węglowodany. Oznacza to posiłki przygotowywane w oparciu o wszystkie grupy produktów piramidy żywieniowej.
• Pamiętaj o skurczach, naucz się je monitorować i wsłuchaj się w swoje ciało.
• Bądź zawsze gotowa na wszystko.
• Jeśli zdarzy się okazja do odwiedzenia oddziału neonatologicznego, wykorzystaj ją. Możesz zapoznać się ze sprzętem, który ratuje życie i zdrowie noworodków. Nigdy nie dopuszczamy do siebie myśli, że coś złego może przydarzyć się właśnie nam, pamiętaj jednak, że noworodki są małe i bezbronne.
• Kup butelki dobrej jakości, najlepiej takie, które umożliwiają przygotowanie mleka dla dzieci przez całą dobę.
• Naucz się mówić „nie, to nie ma znaczenia”. Czasami nie możesz zrobić wszystkiego.